جــــــــــمــــال

امام على عليه السلام نيز همانند قرآن مى فرمايد:
أَلاَ وَ قَدْ أَمْعَنتُم فِی اَلْبَغْیِ وَ أَفْسَدتُمْ فِی اَلْأَرْضِ مُصَارَحَةً لِلَّهِ بِالْمُنَاصَبَةِ وَ مُبَارَزَةً لِلْمُؤْمِنِینَ بِالْمُحَارَبَةِ؛  فَاللَّهَ اَللَّهَ فِی کِبْرِ اَلْحَمِیَّةِ وَ فَخْرِ اَلْجَاهِلِیَّةِ فَإِنَّهُ مَلاَقِحُ اَلشَّنَئَانِ وَ مَنَافِخُ اَلشَّیْطَانِ اَلَّتِی خَدَعَ بِهَا اَلْأُمَمَ اَلْمَاضِیَةَ وَ اَلْقُرُونَ اَلْخَالِیَةَ حَتَّى أَعْنَقُوا فِی حَنَادِسِ جَهَالَتِهِ وَ مَهَاوِی ضَلاَلَتِهِ ذُلُلاً عَنْ سِیَاقِهِ سُلُساً فِی قِیَادِهِ أَمْراً تَشَابَهَتِ اَلْقُلُوبُ فِیهِ وَ تَتَابَعَتِ اَلْقُرُونُ عَلَیْهِ وَ کِبْراً تَضَایَقَتِ اَلصُّدُورُ بِهِ: (نهج البلاغه صبحی صالح خطبه 192 ص 289)« بدانید در سرکشى و ستم زیاده روى کرده؛ و در زمین با خداوند  درگیرشده ، فساد به راه انداختید؛ و آشکارا با مؤمنان به نبرد پرداختید. خدا را خدا را در نظرگیرید: از تکبّر و خودپسندى، و از فخرفروشی جاهلانه دوری گزینید؛ این حالت جایگاه بغض و کینه و رشد وسوسه‏هاى شیطانى است که امت هاى گذشته، را فریب داده، تا آنجا که در تاریکى‏هاى جهالت فرو رفتند و در پرتگاه هلاکت سقوط کردند و به آسانى به همان جایى که شیطان مى‏خواست، کشانده شدند. کبر و خود پسندى چیزى است که قلب‏هاى متکبّران را همانند کرده تا قرن‏ها به تضاد و خونریزى گذراندندو سینه‏ها از کینه‏ها تنگ گردید.»( برگرفته از سایت علی ام الکتاب)
وَ بَقِىَ قَصَصُ أخبارِهِم فيكُم عِبرَةً لِلمُعتَبِرينَ مِنكُم: (نهج البلاغه فیض الاسلام  ص  803 و نهج البلاغه صبحی صالح خطبه 192 ص297 تغییر اندک) “و اخبار سرگذشت آنان - امت هاى پيشين - در ميان شما باقى مانده است تا پند وعبرتی براى پند پذیران شما باشد.
فَاعتَبِروا بِحالِ وَلَدِ اسماعيلَ وَ بَنى اسحاقَ و بَنى اسرائيلَ عليهم السلام فَما أشَدَّ اعتِدالَ الاَحوالِ وَ أقرَبَ إشتِباهَ الأمثالِ !(نهج البلاغه موضوعی 1740 و نهج البلاغه صبحی صالح ص 297 و نهج البلاغه فیض الاسلام ص 805) پس، ازوضعیت فرزندان اسماعيل، فرزندان اسحاق و فرزندان يعقوب پند گيريد كه “چقدر سرگذشت ها همه با هم متناسب و داستان ها شبيه و نظير يكديگرند.
اِحذَرُوا مَا نَزَلَ بِالْأُمَمِ قَبْلَکُمْ مِنَ اَلْمَثُلاَتِ بِسُوءِ اَلْأَفْعَالِ وَ ذَمِیمِ اَلْأَعْمَالِ فَتَذَکَّرُوا فِی اَلْخَیْرِ وَ اَلشَّرِّ أَحوَالَهُم وَ اِحذَرُوا أَنْ تَکُونُوا أَمْثَالَهُم فَإِذَا تَفَکَّرْتُمْ فِی تَفَاوُتِ حَالَیْهِمْ فَالْزَمُوا کُلَّ أَمْرٍ لَزِمَتِ اَلْعِزَّةُ بِهِ شَأْنَهُمْ وَ زَاحَتِ اَلْأَعْدَاءُ لَهُ عَنْهُم وَ مُدَّتِ اَلْعَافِیَةُ بِهِ عَلَیْهِمْ وَ اِنْقَادَتِ اَلنِّعْمَةُ لَهُ مَعَهُم وَ وَصَلَتِ اَلْکَرَامَةُ عَلَیْهِ حَبْلَهُمْ مِنَ اَلاِجْتِنَابِ لِلْفُرْقَةِ وَ اَللُّزُومِ لِلْأُلْفَةِ وَ اَلتَّحَاضِّ عَلَیْهَا وَ اَلتَّوَاصِی بِهَا وَ اِجْتَنِبُوا کُلَّ أَمْرٍ کَسَرَ فِقْرَتَهُمْ وَ أَوْهَنَ مُنَّتَهُمْ مِنْ تَضَاغُنِ اَلْقُلُوبِ وَ تَشَاحُنِ اَلصُّدُورِ وَ تَدَابُرِ اَلنُّفُوسِ وَ تَخَاذُلِ اَلْأَیْدِی:( نهج البلاغه صبحی صالح خ 192ص 296) ازآن چه (کیفرنابودی) که بر اثر کردار بد و کارهاى ناپسند بر امّت‏هاى پیشین فرود آمد، دوری گزینید؛ و حالات گذشتگان را در خوبى‏ و بدی ها (برای خود) یاد آوری کنید؛ و ازاین که همانند آنان شوید، بپرهیزید.  پس آنگاه که در تغییر و تحولات گوناگون زندگى گذشتگان می اندیشید، به کارهایی باید بپردازید که عامل عزّت آنان شد؛ و دشمنان را از سر راهشان برداشت؛ و سلامت زندگى آنان را بادوام کرد؛ و نعمت‏ها را به خاطر آن در اختیارشان گذاشت؛ و به آنان بزرگواری و جایگاه با ارزش بخشید که از تفرقه و جدایى اجتناب کردند، و بر وحدت و همدلى همّت گماشتند؛ و یکدیگر را به وحدت واداشته به آن سفارش کردند. و از کارهایى بپرهیزید که : "پشت آنها را شکست؛ و قدرت شان را درهم کوبید چون کینه توزى با هم، پرکردن دلها از بخل و حسد، به یکدیگر پشت کردن و از هم بریدن، و دست از یارى هم کشیدن".
 خَلَّفَ لَكُم عِبَرا مِنْ آثَارِ الْمَاضِينَ قَبْلَكُم: (نهج البلاغه  صبحی صالح خطبه 83 ص 110) خداوند از آثار گذشتگان براى شما عبرت هايى قرار داده است.
اَلْفِکْرُ مِرْآةٌ صَافِیَةٌ وَ اَلاِعْتِبَارُ مُنْذِرٌ نَاصِحٌ وَ کَفَى أَدَباً لِنَفْسِکَ تَجَنُّبُکَ مَا کَرِهْتَهُ لِغَیْرِکَ: (نهج البلاغه صبحی صالح حکمت365ص 538)اندیشه، آیینه‏اى شفّاف است و پند گرفتن  ازرخدادها(برای دیگران)، بیم دهنده‏اى دلسوز و مهربان است، و تو را در تربیت خویش همین بس که از آنچه انجام دادنش را براى دیگران نمى‏پسندى بپرهیزى.
وَاعتبِرُوا بِما قدْ رأيْتُم مِن مَصارِعِ الْقُرُونِ قبلكُم(نهج البلاغه  صبحی صالح خطبه 161ص 230) از آنچه كه در ميدان هاى نابودى امت هاى پيشين ديده ايد، عبرت گيريد (تا دچار فروپاشي نشويد.)